مسایلی که گاه دامنه روابط را تیره و غیر قابل تحمل می کند. در سوی دیگر پاکستان شریک فرهنگی و اقتصادی افغانستان است. بخشی زیادی از احتیاجات و نیازمندی های اقتصادی افغانستان از طریق پاکستان تامین می شود. جدای از کش و قوس های روابط دو حکومت، مردمان دو سوی مرز در ابعاد گوناگونی همسو وهمسرشت هستند. این تعاملات و آمیختگی فرهنگ به پیمانه ای است که به رغم تنش های روابط سیاسی دو کشور، مردم هیچ گاهی نسبت به هم نگاه منفی و همگون دولت ها نداشته اند. این مهم سبب شده است که دولت مردان دو کشور نیز در صدد بازخوانی روابط فرهنگی و سیاسی باشند.
از جانب دیگر کابل اکنون به تقویت دیپلماسی بیش از هر زمان دیگر نیازمند است. دیپلماسی که بتواند کشور را یک بار دیگر به محور و محراق توجه بازیگران منطقه و بین المللی تبدیل نماید. به رغم این که در درون هنوز مشکل جدی برای معرفی کابینه حکومت وحدت ملی حل نگردیده است، در حوزه بیرونی اما، رئیس جمهور تاکنون به چند سفر خارجی مهم پرداخته است. پس از عربستان و چین اینک رئیس جمهور افغانستان به پاکستان رفته است. در این سفر علاوه بر نخست وزیر، اشرف غنی با رئیس ارتش، رئیس استخبارات و مشاور امنیت ملی آن کشور نیز دیدار و گفتگو کرده است. رئیس جمهور افغانستان در این سفر از مقر فرماندهی ارتش پاکستان در راولپندی نیز دیدن کرد؛ جایی که به گفته ی تحلیل گران سیاست های اصلی اسلام اباد از آنجا طرح و عملیاتی می شود.
سفر به پاکستان اما از اهمیت حیاتی برخوردار است و حتی می توان سفر غنی به چین را نیز از همین رهگذر قابل تبیین دانست. همچنان که گفته شد، هیچ کشوری به اندازه پاکستان با افغانستان اشتراکات فراوان ندارد؛ با این وصف تاریخ منازعه و تنش میان این دو کشور نیز طولانی و غیر قابل اغماض است. سخن از هر نوع ثبات و حتی توسعه در افغانستان بدون در نظر داشت پاکستان و تعیین نوعی استراتژی دقیق برای مقامات و کارگزاران سیاسی کابل امکان ناپذیر و غیر عملی خواهد بود. پاکستان نیز به خوبی از اهمیت افغانستان نوین و نقش ژئوپلتیک آن در منطقه آگاهی دارد. پاکستان با چین؛ کشوری که اشرف غنی پیش از پاکستان به آن جا سفر کرده بود- روابط نیکو و دامن درازی دارد. از این رو توالی این دو سفر هم از دید دولت مردان کابل و هم از نظرگاه مقامات پاکستان قابل تامل است. چین در عین حالی که با پاکستان روابط حسنه دارد، شریک خوب و متحد اقتصادی قوی و نیرومند برای افغانستان نیز هست. نزدیکی با چین برای اسلام آباد نیز گران تمام نمی شود؛ آن گونه که نزدیکی افغانستان با سایر همسایه دور از ملاحظات پاکستان نیست.
از زمان شکل گیری حکومت وحدت ملی در کابل، تاکنون سه مقام ارشد پاکستانی به کابل آمده اند. در نخستین سفر سرتاج عزیز مشاور امنیت ملی آن کشور به کابل آمد، متعاقبا نیز راحیل شریف رئیس ارتش آن کشور و در نهایت رئیس استخبارات پاکستان به این کشور به کابل آمده اند. این سه مقام که هر سه متعلق به حوزه امنیتی و نظامی پاکستان است، نشان از نوعی دگردیسی در نگرش اسلام آباد برای ارتباط با کابل است. به دنبال حضور این سه مقام امنیتی پاکستان، اکنون رئیس جمهور غنی آن جا رفته است تا حول موضوعات مطرح شده گفت و شنودهایی بیشتری صورت گیرد.
آن چه برای کابل از اهمیت زیادی برخوردار است این است که اسلام آباد اکنون خواهان تجدید روابط و تعیین خطوط مشخص در سیاست خارجی خود نسبت به کابل است. به سخن دیگر اگر در گذشته رفتار کابل نیست به اسلام آباد بیشتر واکنشی بوده است، اینک با چرخش جدید، افغانستان به سیاست ورزی های کنشی در قبال سایرکشورها از جمله پاکستان می پردازد. چنین الگویی از سیاست خارجی ضمن این که پایه ای برای تقویت توانمندی افغانستان به شمار می رود، می تواند در چانه زنی های بیرونی نیز خط دقیق و مشخصی برای سیاست ورزان سایر کشورها فراهم نماید.
تاکنون مقامات دو کشور روی گسترش روابط تجارتی توافق کرده اند. اشرف غنی حین دیدار با وزیر مالیه پاکستان اعلام کرده است که میزان تجارت کشور به دو برابر افزایش خواهد یافت. همچنین در این دیدار رئیس جمهور افغانستان و پاکستان روی مبارزه مشترک علیه تروریسم تاکید کرده اند. برعلاوه به گفته سرتاج عزیز؛ مشاور امنیت ملی پاکستان، اسلام آباد از روند صلح در افغانستان حمایت می کند.حمایت پاکستان از روند صلح و ثبات در افغانستان نه تنها به نفع کابل نیست که برای اسلام آباد نیز منافع بی شماری در پی دارد. عزیز همچنان گفته است افغانستان باید با ابتکار عمل که چگونه ، با چه کسی و بر چه اساسی می خواهد گفتگو نماید تصمیم گیری نماید . این که واقعا روند تصمیم گیری کابل مورد حمایت اسلام آباد واقع خواهد شد یا خیر، امری است حیاتی که گذشته زمان آن را ثابت خواهد کرد. اما نفس کنشگری فعالانه از سوی دولت مردان افغانستان به مثابه تصویر مقتدارانه از سوی این کشور است. مشاور امنیت ملی پاکستان همچنین خاطر نشان نمود است که جهان، خواهان برقراری صلح در افغانستان است و پاکستان نیز آن چه در توان دارد انجام خواهد داد. مشاور امنیت ملی پاکستان تصریح کرده است که آن ها می توانند مذاکرات صلح را در قطر ، ترکیه و یا چین برگزار نمایند . سرتاج عزیز در ادامه علاوه کرده است که توافق نظر بر روی موضوع پکن که برای کمک و بازگرداندن صلح و آشتی در افغانستان است وجود دارد، اما افغانستان خود در مورد چگونگی برگزاری مذاکرات صلح که در روند صلح در این کشور کمک خواهد کرد، تصمیم گیری نماید. چنین اظهاراتی از سوی پاکستان هرچند در گذشته نیز صورت گرفته است، اما با تمرکز به پیچیده شدن چالش ها و بحران های منطقه ای، این احتمال شدت می یابد که پاکستان نقش مثبت تری برای اجرایی کردن آن به عهده گیرد.
اجمال سخن این است که به زعم نویسنده این سفر در صورت کنشگری فعال کابل دستاوردهای زیادی برای کشور می تواند به دنبال داشته باشد. به نظر می رسد تحولاتی که در کشور صورت گرفته است، نوعی پویایی و خردمندی را در سیاست خارجی به دنبال دارد. سفر به پکینگ، متعاقبا سفر به پاکستان برای افغانستان غایت سودمندی دارد. به ویژه که اکنون مقامات در کابل به نوعی بازی کنشی و فعال رو آورده اند که از انتقاد صرف پا را فراتر گذاشته و خود ابتکار عمل را به دست گرفته اند. همین امر پاکستان را واداشته است که منافع خود را در همسویی با کابل ببیند. گرمای روابط بین دو کشور مستلزم زمان درازتری است، اما سفر رئیس جمهور افغانستان به پاکستان و پیش از آن سفرهای متعدد مقامات پاکستان به کابل آغاز بسیار خوب و مثبتی برای تداوم و تشدید مناسب همسونگر خواهد بود. با عنایت به مساله تروریسم، بنیاد گرایی، مشکلات اقتصادی و حتی روند نفوذ القاعده و داعش سبب شده است که دو کشور نیاز به همسویی بیشتری احساس کنند. چنین است که می توان این بار انتظار داشت، سفر مقامات ارشد افغانستان به پاکستان همراه با دگرگونی های زیادی در روابط کابل-اسلام آباد باشد.